De ,,jongsten” op Erasmus.

Het Erasmusprogramma heeft nog zoiets van de oude ,,Grand Tour’’-cultuur uit de negentiende eeuw, toen de welstellende Engelse bourgeoisie en aristocratie hun kroost Europa, ,,the Continent’’,lieten verkennen. De idee dat reizen de natuurlijke behoefte aan nieuwsgierigheid en leren kon stillen was eigenlijk al in de achttiende eeuw fel in zwang. John Locke, grondlegger van het liberalisme en het empirisme had al geargumenteerd dat kennis volledig tot stand komt via het verwerken van zintuiglijke prikkels waaraan de mens is blootgesteld: zoveel mogelijk je omgeving in je opnemen en alles benutten wat ze te bieden heeft houdt dus noodzakelijkerwijze ook in, dat je regelmatig van omgeving moet veranderen. Reizen was noodzakelijk om je geest te ontwikkelen en kennis van de wereld op te doen. “According to the law of custom, and perhaps of reason, foreign travel completes the education of an English gentleman,” schreef Edward Gibbon.

Alhoewel. Onze ,,jongsten’’ mag vanaf vandaag vijf maanden proeven van de Spaanse hoofdstad Madrid. Hij wordt gedropt middenin een haard van sociale onrust, werkloosheid, misnoegde jongeren en economisch-financiële wanhoop, maar dat kan het er voor hem alleen maar leerrijker op maken. Tegelijkertijd met toch wel een kleine bangheid in ons hart zetten we hem vanmorgen op het vliegtuig in Charleroi: met zeventien kilo baggage en nog een rugzakje van minder dan tien kilo, netjes binnen de Ryanair-normen. Zijn bankrekening wat aangevet, want hij heeft nog geen kot gevonden. Maar drie nachten bivak in de jeugdherberg zijn wel voorzien om daaraan te verhelpen. Ook al is dat niet echt een must voor wie ,,L’Auberge espagnol’’ heeft gezien. Weg dus van de veilige, vertrouwde haven in Gent, de stad op mensenmaat voor Westvlamingen, de vertrouwde gezichten op kot en dies meer, zijn Spaans ijlings in de vakantie nog wat bijgespijkerd, want op veel vreemde talenkennis hoef je als buitenlander in het land van Cervantes niet te rekenen.

Was de Grand Tour een redelijk vrijblijvend avontuur voor de gentleman in spe, dan houdt Erasmus vandaag toch nog wat vereisten in. The Grand Tour was exemplarisch voor de ,,liberal education’’ uit die tijd. De reiziger hield per brief het thuisfront op de hoogte en voor het overige kreeg hij als hij zeer welstellend was, zelfs een ,,cicerone’’ mee of een paar huisslaven; met zijn reisgeld werd hij geacht spullen te kopen die thuis niet te krijgen waren, wat het prestige van de thuisblijvers kon verhogen. ,,Grand Tourists’’ moesten bij voorkeur terug huiswaarts keren met kratten vol boeken, sculpturen, schilderijen en andere kostbaarheden, die dan een plaatsje vonden in de salons, de drawing rooms, of de tuin of zelfs een aparte bij te bouwen vleugel van het kasteel. De Grand Tour werd een symbool voor weelde en rijkdom. Zo’n vaart zal het hier niet lopen.

Onze jongste? Hij moet er in het eerste semester vijf vakken volgen en er ook examen van afleggen (twee in het Engels, drie in het Spaans): international criminal law; deberes y derechos constitutionales y sus garantias; derecho de la UE: sistema institucional y normativo; comparative constitutional law en historia de las ideas politicas, alles samen goed voor 27 studiepunten. Maar in gedachten is de grote toer van Madrid ook al een beetje uitgestippeld: naast de bars en de plazza’s van de hoofdstad staan Toledo, Segovia, Valencia, Salamanca, Bilbao… op het verzoeklijstje, meen ik te weten.

Erasmus was zelf een Erasmusstudent, zoals deze gedenkplaat in de universiteit van Turijn aantoont.