Manifiesta barst uit zijn voegen: 13.000 bezoekers en de infrastructuur op het festivalterrein, die een maatje te klein wordt. De massale opkomst is natuurlijk leuk voor de organisatoren en de honderden vrijwilligers die dit unieke gebeuren elk jaar opnieuw mogelijk maken. Maar het sluit ook een gevaar in: het slachtoffer worden van je eigen succes; het stijgende bezoekersaantal verhult alvast één pijnpunt, dat van het onderdeel van de debatten, die mij een stuk op mijn honger lieten. Ik kom sinds drie jaar in de eerste plaats naar Manifiesta voor inhoudelijke vernieuwing en verdieping over maatschappelijke onderwerpen en die heb ik dit jaar voor het eerst gemist.
Maar eerst het positieve: het hernemen van de tribute to Pete Seeger (vorig jaar gemist) was een voltreffer. Eigenlijk is Manifiesta het aan zichzelf verplicht om elk jaar zoiets in het programma te hebben: een eerbetoon aan het protestlied, dat als genre op nationale zenders en commerciële radiostations geen ruimte meer krijgt (cfr. Het Ringlandlied), reeds jaren geleden verbannen werd naar Radio 3 (nog voor Klara) en intussen ook daar al afgevoerd. Het strijdlied, de protestsong, de protestzanger die stelling neemt in deze wereld en niet enkel zijn platenfirma ter wille wil zijn. De zangers met een overtuiging: ze zijn er gelukkig nog. Met dank aan Jan Desmet & co voor zoveel moois. Evenveel vibes bracht natuurlijk Goran Bregovic en zijn Matrimonial & Funeral Orchestra, veel later op de avond in een daverende tent, balkan blues en eerlijk gezegd: dit had ik nog nooit meegemaakt.
Het waren voor mij meteen de twee hoogtepunten van Manifiesta 2015. Maar dat had dus ook in niet geringe mate te maken met het debat- en informatieluik. Geen begeesterende Angela Davis dit jaar. Het is moeilijk om elk jaar zo iemand te kunnen in huis halen, begrijpen we ook wel.
Een eerste manco: de tweespraak tussen Mertens en Crombez, jammer genoeg gemist, vanwege te laat aangekondigd. Nu de SP.a gelukkig zijn drempelvrees overwon om Manifiesta te bezoeken, is het moment daar voor een breed debat aan de linkerzijde van het centrum – waar blijft overigens Groen! – links verenigen rond de gesprekstafel, in plaats van elkaar vliegen af te vangen, is het nog mogelijk?
Om 11 uur had ik dus wel het debat met de platformen Hart boven hard en Tout Autre Chose uitgestippeld. Het kwam wat traag op gang en kwam eigenlijk nooit van de grond; ik heb dezelfde kritiek over het debat over sociaal verzet in Europa ‘s namiddags. Het heeft vooral met methodiek te maken: als je elk panellid 20 minuten spreektijd geeft om zijn ding uiteen te zetten en dan pas voor wat interactie gaat zorgen met vragen, blijft er inderdaad nog amper tijd over voor vragen uit het publiek. Een moderator moet zichzelf ook vooraf de vraag durven stellen, of het zin heeft om alle acties van Hart boven hard/Tout autre chose nog eens op een rijtje te laten zetten, vanwege toch al wel bekend bij het publiek in de zaal. Je mist de boeiende confrontatie. Na zo’n debat blijf je dus met de hamvraag zitten: wat is de reële impact van zo’n burgerplatform op het politieke beleid in ons land? Hart boven hard verbindt, daar waar de vakbonden zich in de praktijk uit elkaar laten spelen.
Voor de ontmoeting met John Bellamy Foster was de zaal twee keer te klein; je staat een kwartier aan te schuiven en vlak voor je neus gaat de deur dicht. Er waren dit jaar in tegenstelling tot andere jaren geen debatten gepland in het tijdsblok 18 tot 20.30u? Misschien toch maar weer invoeren, tenzij je het gebeuren over twee dagen kunt spreiden, maar dat vereist nogal wat inzet van de vrijwilligers.
De topics die volgens mij dit jaar ontbraken: het gekastijde openbaar vervoer; de rol van de massamedia als vierde macht: er was toch nog maar twee weken geleden een staking bij onze openbare omroep? En het onderwijsvraagstuk: opeens niet meer belangrijk genoeg? Is de huidige onderwijsminister eigenlijk wel van ACW-huize? Moeilijk af te leiden uit haar beleid. Moet Manifiesta niet nog meer de Europese banden aanhalen tijdens zo’n gebeuren? De Griekse kwestie en de houding van links tegenover de Euro/mark, het zijn toch de meest prangende vragen waarmee we het afgelopen jaar opgezadeld werden. Tot slot nog dit: waar zijn dit jaar de dichters gebleven met hun verzachtende woorden, hun beelden en fantasmen? Bij woorden van verzet horen ook de woorden van hoop.
Blog about gardenphilosophy,
Patrick Ghyselen's Blog 