Over het verband tussen uitsluiting in ons onderwijssysteem en radicalisering
Geachte mevrouw onderwijsminister,
Proficiat, u heeft vandaag de Eén van de zalmkrant gehaald. Edoch, niet zonder uw ideologische tegenpool die aan de linkerzijde van de frontpagina in haar punkjekker eruitziet als een grumpy cat enkel aanspreekbaar in imkerspak. En dit terwijl u zelve – aan de rechterkant (!) van het blad, maar wie ligt daar wakker van in deze tijden van ideologische verdwazing? – met uw steeds maar minzamer wordende glimlach in uw zacht wollen mohair overtruitje vastberaden de armen kruist. Je ziet zo dat de zalmkrant tegenwoordig gerund wordt door twee modejournalistes.
Proficiat dus, maar helaas ook: jammer, want als ik begin te lezen, ontkom ik niet aan enige walging vanwege uw beleidskeuzes. Wat lezen we zowaar? Eerst de kop: ,,Verenigd tegen radicalisering. Homans en Crevits willen jongeren beter in de gaten houden.’’ Onmiddellijk rijst bij mij dan de vraag: dient het onderwijs vanaf vandaag 15 januari 2015 om jongeren beter in de gaten te houden? Mevrouw de minister, zijn uw leerkrachten nu de cipiers geworden, omdat België niet snel genoeg gevangenissen kan bijbouwen, vanwege al die terugkerende ISIS-strijders? Is dat dan uw enige repliek – u ongetwijfeld ingefluisterd door uw rechtse coalitiegenote – op de moorddadige aanslag op de Charlie Hebdo-redactie? Moet het Vlaams onderwijs het daarmee redden?
Verder lezend: ,, Levensbeschouwelijke leerkrachten, zoals godsdienst- en islamleraars, zijn goed geplaatst om problemen te ontdekken op de schoolbanken. Ze hebben de kennis van de verschillende godsdiensten en hun symbolen. In het geval van islamleraars spreken ze vaak Arabisch.’’ En het wordt nog erger: de school met zijn CLB is officieel een verlengstuk geworden van Foucaults panoptikon: disciplinering, normalisering en uitsluiting. Als school komen we er beter meteen maar voor uit: ,, Als het echt fout loopt, dan kunnen leerkrachten naar de experts van het CLB stappen. Indien nodig kan daar de politie ingelicht worden.’’ U overweegt om de bestaande afspraken rond het aangeven van geweld op de schoolbanken hiervoor uit te breiden naar ,,gewelddadig extremisme’’. ‘’ (1)
Best eigenaardig zo’n hersenkronkel vanwege een onderwijsminister die een paar dagen geleden nog pleitte voor ,,meer empathie’’ in het onderwijs, als antwoord op de radicalisering en de daaruit voortvloeiende polarisering tussen de gemeenschappen. (2) Meer wederzijds begrip en emotionele intelligentie verworden nauwelijks twee dagen later tot speurzin, tot achterdocht, zeg maar een houding van argwaan van de leerkracht tegenover een mogelijks voor radicalisering vatbare leerling. Hoe denkt u, mevrouw de onderwijsminister, dat een leerkracht levensbeschouwing nog op een open, niet-bedreigende manier een discussie kan voeren over elkaars ideologische vooronderstellingen met zo’n leerling, de machtsvrije dialoog, zeg maar, als je hem of haar op voorhand in de positie duwt van ,,ondervrager’’, ,,onderzoeker’’ of diegene ,,die mogelijke radicaliseringen moet signaleren’’?
Er klopt iets niet in uw aanvoelen van wat onderwijs vandaag is. Op die manier maakt u a priori de vertrouwensrelatie kapot tussen leerkracht en leerling, waar soms een jaar lang aan gewerkt wordt – en soms lukt het zelfs niet in die tijdsspanne. Wat verwacht u van een leerkracht levensbeschouwing die de leerling per week twee keer 50’ voor zich heeft?
Heeft u nagedacht over de deontologische consequenties voor een leerkracht die leerlingen moet verklikken bij een CLB (want dit CLB kan wegens tijdsgebrek bvb. (cfr. infra) vrij snel de zaak in handen geven van de politie)? Ik vraag mij af of u in die twee dagen tijd zelf niet gehersenspoeld bent geweest door uw extreemrechtse regeringscollega’s. Verwart u hier niet preventie met repressie?
De Morgen van 15/1/2015.
De maatregelen geven nog meer te denken, omdat u tegelijkertijd zonder te verpinken in datzelfde onderwijs in één beweging de GOK-subsidies schrapt (cfr. mijn tweede brief aan u gericht). (3)
De leerkrachten levensbeschouwing zouden als het fout loopt naar de CLB’s moeten stappen. Welnu, in die CLB’s die nu al met maandenlange wachtlijsten werken voor de gewone behandelingsdossiers met sociale problematiek, leerproblemen en dergelijke, schrapt u zomaar eventjes 250 jobs. (4) Wellicht is dat om de geradicaliseerde jongere intussen ruimschoots de tijd te geven om onder te duiken en naar Syrië te vertrekken? Of moeten die CLB’s wegens tijdsgebrek of tekort aan mankracht dan maar sneller de politie inschakelen?
Uit de PISA-onderzoeken blijkt dat onder OESO-landen haast nergens de onderwijsongelijkheid zo groot is als in België. Dirk Jacobs (ULB) heeft in zijn bijdrage in Klokslag Twaalf becijferd dat bijna vier op tien leerlingen met een migratieverleden het minimale niveau niet halen. Bijna de helft, een hallucinante verspilling van talent. De sociale afkomst drukt zijn stempel op de studieresultaten maar ook het schoolsysteem, de thuistaal, het opleidingsniveau van de moeder en de kwaliteit van het onderwijzend personeel zijn verklarende variabelen. Heeft u daar al eens over nagedacht? Eigenlijk mag het een wonder heten, dat zo weinig jongeren radicaliseren, als je toch uitgespuwd wordt door het systeem. ,,Bouw aan een goede school en je zal een gevangenis kunnen sluiten,’’ schreef Victor Hugo ooit. In plaats van ons te vergapen aan ,,Les Misérables’’ moeten we hem misschien weer eens echt gaan lezen.
Een groot deel van de leerlingen met roots in een land buiten de EU wordt veel te vroeg naar de B-stroom verwezen in de eerste graad van het secundair onderwijs. ,,Andere leerlingen met een migratie-achtergrond sukkelen vaker dan autochtone leerlingen via het watervalsysteem in de lagere beroepsopleidingen. Funest voor velen zolang het technisch en beroepsonderwijs niet geherwaardeerd en meer arbeidsmarktgericht worden. Gevolg: zowat de helft van de leerlingen van Turkse en Marokkaanse afkomst verlaat uiteindelijk ongekwalificeerd de schoolbanken. Deze schooluitval is een dramatische situatie die generatie-overstijgend geworden is maar vreemd genoeg nog steeds te weinig aandacht krijgt van beleidsmakers.’’ (5)
De recente federale koppeling van de inschakelingsuitkering aan het behalen van het diploma mee door uw collega Peeters goedgekeurd, maakt dit probleem nog prangender en zal nog meer aanzetten tot sociale uitsluiting en bijgevolg mogelijke radicalisering in de hand werken.
Mijmerend denk ik terug aan mijn eigen braaf kabbelende adolescentenjaren toen ik nog zorgeloos mocht sympathiseren met Ulrike Meinhof die er in de Stammheim-gevangenis een einde had aan gemaakt en daarom kerfde ik in elk collegebankje de omcirkelde A. Je kunt je nauwelijks voorstellen dat je hiervoor door een collegepastoor zou doorverwezen worden naar een CLB, anex politieverhoor. Neen, dan hadden we als collegeknaapjes meer last van onkiese vragen over ons masturbatiegedrag tijdens de wekelijks verplichte biechtronde op de kamer van de priester-leerkracht…
Waarmee ik wil aangeven dat uw plan om mijn collega’s levensbeschouwing in te zetten als de voelhorens van de alomtegenwoordige Big Brother-maatschappij naar dit soort fascisme ruikt. Is er nog gewetensvrijheid mogelijk in ons onderwijs? Kunnen jongeren straks nog op een open en eerlijke manier over hun maatschappijvisie dialogeren met hun leerkracht zonder als risicojongere bekeken en verklikt te worden? Daarover gaat het.
Mag ik erop vertrouwen dat u deze vragen ter harte neemt?
uw bezorgde leerkracht
——————————————–
(1) http://www.demorgen.be/binnenland/homans-en-crevits-willen-jongeren-beter-in-de-gaten-houden-a2182528/
(2) http://www.radio1.be/programmas/vandaag/meer-empathie-leerplan
(3) https://patrickghyselen.wordpress.com/politicsmarxism/brief-aan-hilde-2/
(4) http://www.acodonderwijs.be/?p=1624
(5) Migratie en integratie: it takes two to tango, door Bilal Benyaich
http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/opinieblog/opinie/1.2209032
Blog about gardenphilosophy,
Patrick Ghyselen's Blog 
Ook ik heb moeite met uitspraken van minister Crevits i.v.m. het controleren en eventueel verklikken van leerlingen. Ik wil hier wel reageren op het verwijt dat allochtone leerlingen sterk gediscrimineerd worden in het Vlaams onderwijs. In zijn opiniebijdrage sluit Gyselen sluit hij zich aan bij stellingen van prof. Dirk Jacobs, Bilal Benyaich e.d. Ook gisteren op de redactie’.be beweerde politicoloog Bilal Benyaich dat Vlaanderen kampioen discriminatie allochtone leerlingen is. (Migratie en integratie: it takes two to tango.) Patrick Gyselen heeft zijn standpunt mede hierop gebaseerd.
Volgens politicoloog Benyaich is België de “Europese koploper wat de achterstelling van migranten en hun nakomelingen betreft.” Hij beweert verder: “Vooral in het onderwijs neemt de zwakke positie van niet-Europese migranten en hun nakomelingen onaanvaardbare proporties aan. Bovenal moet er preventief worden opgetreden door de inspanningen in het onderwijs stevig op te schroeven.” Volgens Benyaich staan “haast alle – ja: alle – indicatoren (van de achterstelling in het onderwijs e.d.) op rood.” Dit is ook de centrale stelling/beschuldiging van Benyaich en van de twee onderwijssociologen die meewerkten aan zijn Itineraboek ‘Klokslag twaalf’ : Dirk Jacobs en Orhan Agirdag. En ik merk dat Patrick Gyselen zich daar graag bij aansluit en een aantal stellingen nogeal letterlijk overneemt.
We zijn het absoluut niet eens met deze voorstelling. Er is vooral sprake van positieve (i.pv. negatieve) discriminatie. Zo investeert Vlaanderen voor het behalen van het getuigschrift lager onderwijs soms tweemaal zoveel in een allochtone leerling (zie ook volgende paragraaf). Volgens Malika Sorel (ex-lid Hoge Raad Migratie) zijn precies mensen als Bilal Benyaich, Dirk Jacobs, Orhan Agirdag … (en Patrick Gyselen?) mede verantwoordelijk voor veel rancune en agressie bij allochtone jongeren. Door de allochtonen voortdurend in een slachtoffersrol te duwen en ons onderwijs en onze maatschappij ongenuanceerd en grotendeels onterecht als discriminerend en racistisch voor te stellen, zijn ze de propagandisten van de ‘victimisatie’ en dus mede-verantwoordelijk voor de ‘actes de violences contre notre société: “ Qui a participé à déresponsabiliser les migrants et leurs descendants et qui a, comble de l’inconscience, fait naître puis croître un ressentiment envers la France et les Français – lequel engendre de la souffrance, mais aussi des actes de violences contre notre société.
Benyaich, Jacobs en Agirdag wekken de indruk dat Vlaanderen heel weinig investeert in het onderwijs voor allochtone leerlingen. Ze verzwijgen dat Vlaanderen momenteel al heel veel extra geld investeert in het migrantenonderwijs. Benyaich wekt de indruk dat dit geenszins het geval is en stelt dat minister Crevits de inspanningen dringend en heel ”stevig moet opschroeven”. Minister Crevits zal niet eens een berekening durven openbaar maken van de investeringsverschillen tussen een allochtoon en autochtoon kind in ons basisonderwijs. Deze verschillen (in omkadering en werkingstoelagen) zijn vrij aanzienlijk. Zo kwam er de vorige jaren al veel kritiek op de grote verschillen in werkingstoelagen voor verwarming e.d. In Onderwijskrant weerlegden we ook al herhaaldelijk de beschuldigingen van Jacobs en co (zie http://www.onderwijskrfant.be).
De kritiek van Dirk Jacobs, Orhan Agirdag en Bilal Benyaich op ons onderwijs klinkt ook hypocriet. Jacobs en Agirdag zijn uitgerekend de twee sociologen die het sterkst gepleit hebben tegen het invoeren van intensief NT2 in het kleuteronderwijs – samen met andere taalachterstandsnegationisten.
1) Het zal je verbazen, geachte heer Feys, dat niet alleen vanuit de neoliberale Itinera-hoek, maar ook vanuit socialistische hoek (Oproep Voor een Democratische School, Elchardus) en vanuit KULeuven/HIVA en Ides Nicaise het elitaire en ondemocratische karakter van ons secundair onderwijs aangeklaagd worden, met verregaande segregatie als direct gevolg. Al deze sociologen wijzen op het tekort dat dreigt aan burgerschapsvorming in ons Vlaams onderwijs. Vroege studieoriëntering (A-stroom/B-stroom in de eerste graad) leidt tot een vorm van ongelijkheid. Onderwijsvormen en -richtingen worden niet alleen verschillend gewaardeerd, maar de opdeling speelt ook een rol bij de maatschappelijke vorming van jongeren. Vooral de vroege selectie en scheiding in functie van kennen en kunnen is nefast gebleken voor rechtvaardige onderwijsuitkomsten binnen onze samenleving. Ze tast ook de openheid ten aanzien van andere groepen aan en de steun voor democratische waarden. (cfr. Het Onderwijsdebat, Nicaise, Spruyt, Van Houtte, Kavadias, 2014) Onderzoeker Koen Pelleriaux had het in zijn proefschrift (2001) zelfs over ,,tegenculturen”. Ons ASO/TSO/BSO reproduceert de sociale achterstelling. Een welbepaald soort negationisme ivm de overduidelijke correlatie tussen een vroeg segregerend schoolsysteem en sociale achterstelling behoort dan ook algeheel uzelf toe. 2) Onderzoekers die dit wetenschappelijk vaststellen ook nog eens gaan culpabiliseren en verantwoordelijk stellen voor het feit dat allochtone jongeren gevictimiseerd worden en ook nog eens gaan radicaliseren, is gewoon te gek voor woorden. Dan nog eens uitspraken over de Franse onderwijssituatie klakkeloos gaan extrapoleren naar het Vlaams onderwijs is zo mogelijk nog hilarischer.