Erdogan heeft wel oren naar de conservatieve vleugel binnen zijn AKP-partij. Die wil in Turkije een amnestiewet doorvoeren, waarbij zo’n drieduizend mannen die via een niet-wettelijk huwelijk met een minderjarige in de cel belandden, kwijtschelding krijgen van straf wegens verkrachting. ,,Ik bepaal voortaan wie slachtoffer is van verkrachting en wie niet,’’ zegt de Turkse autocraat hiermee. De willekeur van de macht. Maar dat is niet alles. Daarmee valt hij tegelijkertijd een binnen de democratie levensbelangrijk principe van de scheiding tussen kerk en staat aan, dat het huwelijk op religieus-culturele gronden altijd ondergeschikt maakt aan het wettelijk huwelijk voor de staat.
Ook in het Vaticaan voelde iemand zich geroepen om deze week aan biopolitiek te doen. Paus Franciscus besliste dat ook priesters de zonde van abortus mogen vergeven. Vroeger konden enkel bisschoppen en hogergeplaatste geestelijken vergiffenis schenken hierover. Abortus blijft natuurlijk wel een zonde, voegde hij er nog aan toe. Je kunt je afvragen wat de zin is van dit soort nieuwe, kerkelijke regelgeving, behalve het bevestigen van abortus als zonde. We kunnen misschien ook de aflaten opnieuw invoeren.
We beleven waarlijk reactionaire tijden: nog andere herders met ,,pastorale macht’’ staan klaar: met een fallocraat als Trump, met de Fransen die straks nog enkel de keuze hebben tussen het neofascisme van Le Pen of een gelovige, oerconservatieve kasteelheer zoals Fillon, bij wie het homohuwelijk nogal bitter smaakt. Terwijl een Europese islam – die meer kansen had kunnen krijgen met de toetreding van een geseculariseerd Turkije tot de EU – door de eigengereide koers van Erdogan alsmaar verderaf lijkt, bevestigt een zogezegd verlichte paus de christelijke wortels van onze Westerse seksuele moraal. De klos van dit verhaal is twee keer het zelfbeschikkingsrecht van de vrouw, nochtans vastgelegd in de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens: de minderjarige, door h
aar familie, maar tegelijk tegen haar wil uitgehuwelijkte bruid aan haar lot overgelaten ergens in Oost-Anatolië en de ongewenst zwanger geworden vrouw in het westen, die nog een beetje wou geloven in het instituut kerk: ze zitten beiden in hetzelfde verdomhoekje. Er zijn godsdienstfilosofen in dit land die beweren, dat de rol van religie uitgespeeld is. Ik ben daar niet zo zeker van.