Pleidooi voor Kortrijk als ,,vluchtstad’’, geen design- of klimaatstad…
,,Ambiance, goesting, cultuur, jongeren en sport’’ staat op het visitekaartje afgedrukt van de nieuwe Kortrijkse stadscoalitie. Voor wie? Alvast niet voor Fatlum en zijn gezin Qafaj uit Bissegem dat begin deze maand net voor de paasvakantie gearresteerd werd door de vreemdelingenpolitie. De jongen mocht zelfs zijn schooljaar niet uitdoen, wel van het bed gelicht zonder afscheid te nemen. Deze stad heet krampachtig op zoek te zijn naar een nieuw imago, maar laat de open kans liggen om het statuut aan te nemen van ,,vluchtstad’’. Zijn kersverse burgemeester – in een vorig leven nochtans directe collega van partijgenoot en staatssecretaris voor asielbeleid – beweert niets met de beslissing te maken te hebben: ,,De Dienst Vreemdelingenzaken overlegt daarover niet met ons. Ik heb de familie Qafaj erop gewezen, dat ze ook vrijwillig konden vertrekken en hen een informatiebrochure gegeven,’’ (1) aldus de Kortrijkse Pontius Pilatus. Het getuigt alleszins niet van de nieuwe wind die door deze muffe stad zou moeten waaien.
Fatlum (rechts) en zijn gezin, van bed geplukt en teruggestuurd zonder pardon. (Foto Het Nieuwsblad)
Waarom moet Kortrijk ,,vluchtstad’’ worden? Omdat de boven beschreven situatie mensonwaardig is en omdat we hopen dat een nieuw concept van de stad iets kan brengen wat we van de in fort Europa wegkwijnende nationale staat niet meer durven verwachten. (2) Deze stad kan het asielrecht herdefiniëren en vernieuwen zonder repatriëring of naturalisatie. Het stadsrecht, gebaseerd op de van oudsher gangbare gastvrijheid van steden, kan nieuwe perspectieven openen die het internationale staatsrecht verzuimd heeft te openen. Het is dromen van een andere politiek van de stad: van echte stadssoevereiniteit. Een stad verheft zich boven de natie-staat om vrijstad te worden: stad van gastvrijheid en toevlucht. ,,Vrijdom’’ was oorspronkelijk de status van onschendbaarheid of dispensatie die soms als een recht van asiel aan diplomatieke of religieuze plekken werd verleend, waar mensen zich konden terugtrekken om aan vormen van onrechtvaardige vervolging te ontsnappen. (3)
Gastvrijheid is het wezen van cultuur en niet zomaar een willekeurig ethisch beginsel. Ethisch handelen raakt aan de ethos, dit is voor de oude Grieken de woning, de plek waar je thuis bent, je vertrouwde verblijfplaats en hoe je er leeft, hoe je er verhoudt tot jezelf en de anderen, anderen die getrouwen zijn of vreemdelingen. In de idee van vluchtstad komen verschillende westerse en Hebreeuwse tradities samen. Er is het boek Numeri uit het Oude Testament, waarin god Mozes beveelt om steden te stichten die naar de letter van de bijbel, ,,vrijsteden’’ of ,,wijkplaatsen’’ zullen zijn, in het bijzonder bedoeld voor ,,de vreemdeling of gast die bij u woont’’: ,,Daar zullen zij hem tot zich in de stad nemen en hem een plaats aanwijzen; en hij zal bij hen blijven wonen.’’ (4)
Maar er is ook de middeleeuwse traditie van een bepaalde stadssoevereiniteit: een stad kon zelf de wetten van haar gastvrijheid bepalen, wetsartikelen met voorwaarden gesteld aan de Wet van de gastvrijheid, op grond waarvan de poorten geopend moesten worden voor iedereen, voor elk ander, elke nieuwkomer, zonder vragen, zelfs zonder identificatie, waar hij of zij ook vandaan kwam en wie hij of zij ook is. Zo werd de uit Firenze verbannen Dante opgevangen in Ravenna…
Door het Gentse sociaalartistieke project Victoria Deluxe werd in 2005 bij monde van Dirk Holemans en Dominique Willaert reeds een gelijkaardige oproep gelanceerd in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen (5). Omdat Kortrijk spreekt hier net over zwijgt in alle talen, is het des te meer nodig dat hierover gesproken wordt. Dan krijgt een aftandse informatiebrochure over vrijwillig vertrek van de dienst bevolking een ruim onvoldoende.
___________________
(1) http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=DMF20130402_00526799&fb_action_ids=10151520306340606&fb_action_types=og.recommends&fb_source=aggregation&fb_aggregation_id=288381481237582
(2) Jacques DERRIDA, Kosmopolieten aller landen, kop op! in: Over Gastvrijheid, p.15.
(3) idem, p. 16-18.
(4) Jozua 20:1-9, geciteerd in: J. DERRIDA, o.c., p.26.
(5) http://www.victoriadeluxe.be/extreem-rechts-versus-de-kunst-een-tegenstrategie
Blog about gardenphilosophy,
Patrick Ghyselen's Blog 