De Grieken stemmen voor ons allemaal.

Vlak voor mijn neus wordt de net geen 93jarige Manolis Glezos door een jong reportertje van de Griekse radio door de massa richting Dansaertstraat begeleid, een beetje sleepvoetend tjokt het oudje over het Beursplein. Even voordien zorgde hij voor het kippenvelmoment van de avond, door de vijfduizend die hun steun aan Syriza kwamen betuigen, toe te spreken: een 93jarige die spreekt met het vuur van een jonge beginner. Ik zie het geen enkele politicus in dit land hem nadoen. Hier is politiek toch maar een makke bedoening in vergelijking met hoe Glezos tekeer gaat. Je staat je te vergapen aan zijn gegesticuleer en gelukkig is er de vertaling in het Frans. Je ziet deze man in zijn jonge jaren zo de Acropolis beklimmen en er de hakenkruisvlag wegpakken en in brand steken. Je ziet en je hoort de trots van deze man, zijn zelfbewustzijn en een waardigheid, die niet meer van deze tijd is. Nog zo’n reden waarom de Griekse kwestie ons bezig houdt, nu al maanden en weken naéén: het verval van het politieke veld.

Kippenvelmoment met de toespraak van de 92jarige Manolis Glezos.

Los van Manolis Glezos gaat het over ons, las ik een paar dagen geleden bij Zizek in ,,Die Zeit”. Het gaat over de strijd tussen twee machten: de politieke macht tegen de economische macht, via de respectieve media macht en geld. Twee subsystemen uit de systeemwereld, die Habermas zo prachtig beschreef en die onze leefwereld alsmaar verder koloniseren. Wie roept dit proces een halt toe? Syriza. Syriza is voor het groepje technocraten dat vandaag in luxueuze cenakels beslist over de meest intieme aspecten van onze leefwereld, een stelletje paria’s. Ze moeten eruit, die amateurs en liefst vervangen worden door technocraten (cfr. de sociaaldemocratische EU-parlementsvoorzitter Schulz). Intussen zijn we al lang de greep kwijt op discussies omtrent pakweg: arbeidsduur, ons onderwijs, over hoe we onze bejaarden gaan verzorgen, hoelang we moeten werken, wat er met ons gebeurt als we onze job verliezen, ons kindergeld en leefgeld enz. Dat vullen de euroocraten wel des te gretiger in, niet via een open discussie of een zogenaamd communicatief handelingsproces, waarbij je normen gaat vastleggen en expliciteert vanuit welke waarden je argumenteert om die normen in te voeren; neen, maar wel via een economische calculus: de economische groeicijfers, de schuldenlast, je overschot op je handelsbalans als natie. Doelrationeel handelen heet zoiets. Bevrijdend, dacht Habermas nog in 1973, enigszins optimistisch, maar wel fout, toen zijn ,,Legitimationsprobleme im Spätkapitalismus” uitkwam.

De Euro-technocraten hebben enkel de economische macht achter zich: de bankenwereld, de financiers, de multinationals die zich in belastingparadijzen zoals Luxemburg en andere Monaco’s veilig wanen; Syriza beroept zich op de politieke macht en het primaat van de politiek over de economie, gemandateerd door het Griekse volk. Dat is de uitdaging van komende zondag: over deze machtsstrijd moeten de Grieken zondag beslissen: buigen ze voor het geld (= ja)? Of kiezen ze voor het primaat van de politiek over de economie en mag Syriza voort onderhandelen met de trojka over een eerbaar compromis (= neen/oxi)?

Het referendum dat Tsipras en de zijnen afkondigden is dus niet alleen een strategisch maneuver in de stroef lopende onderhandelingen met de trojka. Het gaat ook over de essentie van de politieke macht zelf. Syriza kreeg bij de vorige verkiezingen van de Grieken een mandaat om de bezuinigingspolitiek die vanuit Europa de Grieken doodknijpt, te veranderen. Zes maanden later hebben ze nauwelijks vooruitgang geboekt. Het is dan ook normaal dat je aan de bevolking vraagt of je nog verder mag gaan op die manier of niet. Schrijnend om te moeten vaststellen dat de eurocraten dit democratisch principe niet meer kunnen waarderen. Van democratie kunnen we zeggen dat ze onbekend is en dus ook onbemind binnen de Eurocratie. Ik heb me als EU-onderdaan nog nooit kunnen uitspreken over Jeroen Dijsselbloem, noch over Marianne Thijssen als eurocommissaris. Angela Merkel? Mr. Tusk en zijn voorganger Barroso? Herman Van Rompuy? Hoe zijn die mensen op die positie geraakt? Wie heeft hen verkozen en aangesteld? Werden ze ooit door één of andere EU-burger verkozen voor deze topfunctie? Neen en wat erger is: deze mensen zijn op een zodanig hoog niveau aanbeland, dat ze dit zelf niet meer beseffen. Ook daarover gaan de Grieken aanstaande zondag stemmen. Daarom stemmen ze tegelijk voor ons, over de kloof tussen de EU-burger en de politiek, over het democratisch deficiet dat alsmaar toeneemt ook bij ons. Dit deficiet is al even groot als de Griekse schuldenberg.