Ontroerend Goed/Sydney Theatre Company persen 13 miljard jaren geschiedenis van het heelal in goed anderhalf uur theater. Een krachttoer, vooral als je bedenkt dat ze dan nog eens tegen de chronologie in spelen. Bij de voorstelling rijzen er vragen over je tijdsbesef en over wat we onthouden van geschiedenis. Ik stelde vast dat mijn leerlingen waarmee ik de voorstelling ging bekijken, reeds na tien, vijftien jaar bepaalde, aangehaalde feiten niet doorhadden. Op de scène stonden jonge twintigers en dertigers; vooral de recente geschiedenis van de jongste decennia beïnvloedt vandaag ons leven, maar het lijkt wel alsof ze steeds sneller oud wordt, met de sneltreinvaart van een tsunami. Maar eigenaardig genoeg waren ze vanaf Wereldoorlog II wel weer mee.
Er zitten heerlijk, ontroerende momenten in de voorstelling: Wereldoorlog II wordt zeer ingetogen gebracht: Hiroshima en Nagasaki, gevolgd door een litanie waarbij de kampen des doods opgesomd worden, maar het moment daarop maken de theatermakers een vette knipoog naar Chaplins ,,The Great Dictator/Modern Times’’. De overgang naar de 19de eeuw luidt de insnoering van de vrouw in, de industrialisering en vooral de kolonisatie van Afrika in de 19de eeuw is hilarisch. De Renaissance-Venus verwordt tot een Mariabeeld, als de Middeleeuwen aanbreken en zwaarden worden kruisen.
We gaan steeds sneller terug in de tijd en dan blijkt pas welk recent schakeltje de mens maar is in dit gigantisch proces: een rimpeltje van een golfje in een immens grote zee: vermoedelijk zal het met ons dan ook weer snel voorbij zijn… te oordelen aan de ,,War’’-bordjes overal op het wereldtapijt. Brechtiaans is de uitleg bij de arbeidende mens en wie er op het idee komt om met de overschotten te gaan lopen (de winst van al die arbeid)… Vooral dat wil ik nog es terugzien, want het gaat allemaal heel snel, voor je het weet, zitten we in de prehistorie.
Bij de verspreiding van de mens over de aardbol verwacht je onvermijdelijk een clash tussen de mensapen, zoals de beginsequens in Kubricks ,,2001. A Space Odyssey’’, maar neen, de voorstelling kiest even mysterieus als de megaliet van Kubrick, voor de oerknal en het poëtische lichtspel met deeltjes atomaire materie. Voor bepaalde leerlingen net iets te veel uitgesponnen, want dat er materie kan voorkomen uit gas, hadden ze even over het hoofd gezien, denkend dat de geschiedenis van ons allen begint in een vuurbol, begonnen ze te vroeg te applaudisseren.
Met enige trots mag ik wel zeggen, dat ene Lilith Tremmery, ooit één van mijn leerlingen binnen de humane wetenschappen, de ingenieuze lichtregie bij deze productie voor haar rekening nam: vaak zeer monumentaal en letterlijk oogverblindend bij de langverwachte oerknal, maar op andere momenten dan weer zeer poëtisch-mysterieus. Lichtjaren terug in de tijd slingert deze voorstelling ons en dan is het voorbij en herinner we ons enkel nog flardjes geschiedenis: historische kennis als toevallige time-lapses van ons geheugen.
Blog about gardenphilosophy,
Patrick Ghyselen's Blog 